Tristitia post

De scheurkalender in het kleinste kamertje vraagt de lezer waarom de meeste mensen blij zijn dat de feestdagen weer achter de rug zijn, terwijl we er nog zo naar uitgekeken hadden. Volgens de opgevoerde psycholoog ligt dat aan de kerststress die de feestdagen onvermijdelijk opleveren. De verwachtingen zijn kennelijk steeds zo hooggespannen dat het verzamelde gezelschap van gezin, familie, vrienden daar onmogelijk aan kan voldoen. De uitputting die na de voorbereidingen volgt draagt ook bij aan deze jaarlijkse tristesse.

Een columnist schrijft dat ze blij is dat de kerstboom weer weg kan, en dat de vakantie er weer op zit. De reden hiervoor is volgens haar dat de meeste mensen het liefst in hun gewone ritme zitten. Vakantie levert ook een hoop negatieve stress op kennelijk. Bij mij is dat met de kerstvakantie allerminst het geval. Ik ervaar deze steeds weer als een soort winterslaap.

Een filosoof in een tijdschrift denkt dat mensen na een tijdje gewoon genoeg hebben van de collectief opgelegde bezinning en dat ze hunkeren naar ontnuchtering, letterlijk en figuurlijk. We willen gewoon weer aan de slag en verder geen gezeur! Misschien zijn we de oude tradities wel beu? Dat zou je overigens niet zeggen in de volle kerk waarin ik mij in de Stille Nacht, Heilige Nacht bevond. Bomvol, loaded, uitverkocht!

De verlangde ontnuchtering wordt vaak gezocht in goede voornemens: stoppen met roken, drinken, snaaien en vooral meer bewegen! Goede voornemens daar is de weg naar de hel mee geplaveid. Het werd ook dit jaar weer niks. Of het moet dat nog worden. Maar wellicht ligt het allemaal een stuk eenvoudiger. De dagelijkse boterham met kaas gaat niet gauw vervelen, maar elke dag chique uit eten?

In zijn onvolprezen boek ‘Overvloed en onbehagen, de Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw’ betoogt de Britse historicus Simon Schama dat een dilemma ten grondslag ligt aan het typisch Hollandse karakter. Dat dilemma is de vraag hoe de pas verworven rijkdom verzoend moet worden met de moraal van matigheid en caritas. De koopman en de dominee in één persoon verenigd. Zit een diep schuldgevoel onze volle magen in de weg? De kersttijd is een tijd van overvloed en onbehagen, van gezelligheid en eenzaamheid.